Senilna makularna degeneracija (AMD)je degenerativna bolest oka koja rezultira prvenstveno gubitkom centralnog vida i jedan je od najvažnijih uzroka gubitka centralnog vida kod starije populacije. Gubitkom centralne vidne oštrine oboljeli ne mogu u potpunosti samostalno funkcionisati, uslijed gubitka sposobnosti čitanja, prepoznavanja lica i oblika, što uveliko narušava kvalitet njihovog života.

AMD se dijeli na „vlažnu” i „suvu” formu,zavisno od prisutnosti horoidne neovaskularizacije (engl. choroidal neovascularization, CNV). Suvi oblik AMD je hronična bolest koja obuhvata 85% slučajeva oboljelih, razvija se godinama, dok vlažni oblik se javlja kod 10-15% oboljelih, naglo se pojavljuje i brzo napreduje do sljepila ako se ne liječi. Oboljeli tipično prvo razviju suvi oblik bolesti koji kasnije pređe u vlažni oblik.

Za razliku od suve forme, u kojoj oštećenje vida nastupa sporo i postepeno, vlažnu formu obilježava brz nastup i akutni pad vidne oštrine ukoliko dođe do subretinalnog krvarenja.

Početne i umjerene faze AMD-a obilježene su depozitima druza i/ili alteracijama retinalnog pigmentnog epitela (engl. retinal pigment epithelium, RPE) u području makule, bez značajnijih poremećaja vidne oštrine.2

U kasnim stadijima bolesti, AMD napreduje u geografsku atrofiju (engl. geographic atrophy, GA) ili u vlažni, neovaskularni oblik AMD-a (nAMD).3,4

U slučaju nAMD-a,odvija se proces horoidalne neovaskularizacije (CNV) nekontrolisanog rasta novih i abnormalnih krvnih sudova. Ti novi krvni sudovi su veoma slabih zidova i često dolazi do curenja krvi i tečnosti iz njih, što rezultira edemom, fibrovaskularnim ožiljcima, ablacijom (odvajanjem) retine i nepovratnim oštećenjem vida.5

Geografska atrofija je terminalna forma „suve” senilne makularne degeneracije, progresivna je bolest i za sada nema odobrenog lijeka. Rjeđa je od neovaskularne AMD.2

nAMD je vodeći uzrok gubitka vida kod osoba starijih od 60 godina, a u svijetu od nAMD-a pati 17 miliona ljudi.1,6

Faktori rizika za ovo oboljenje su:

• Životna dob

• Gojaznost

• Genetika - porodična anamneza AMD-a

• Pol - rizik je veći kod žena

• Rasna pripadnost - češće oboljevaju pripadnici bijele rase

• Pušenje - kod pušača je rizik od obolijevanja 2-5 puta veći⁷⁻⁹

Mnoge osobe s AMD-om ne prepoznaju odmah simptome, prihvatajući ih kao normalni znak starenja.

Znakovi i simptomi oboljenja su:

• Naprasno zamagljen vid

• Oslabljen vid na daljinu ili otežan rad preciznih poslova

• Tamne mrlje koje se javljaju u liniji vida

• Otežano razlikovanje boja

• Ivice i prave linije postaju talasaste6-10

Oslabljen vid može uticati na:

• sposobnost obavljanja svakodnevnih zadataka

• radnu sposobnost

• sposobnost aktivnog učestvovanja u socijalnom životu

• kvalitet života, uz povećanu socijalnu izolaciju, depresiju i anksioznost⁹

nAMD može uticati nasposobnost uočavanja i prepoznavanja lica, čitanje i pisanje, vožnju i gledanje televizije.6

Najbolji način za otkrivanje svake promjene vida jeste godišnja kontrola.

Pregled retine (funduskopija)pomoći će da se dijagnostikuje bolest retine. Ako želite više informacija o nAMD ili ostalim bolestima mrežnjače, obratite se svom ljekaru ili posjetite internet stranicu www.retina-international.org.