Terapija koagulacionim faktorima VIII i IX (plazmatskim ili rekombinantnim) može dovesti do razvoja neutrališućih antitijela na FVIII ili FIX - inhibitora. Inhibitori su antitijela koja stvara organizam kao odgovor na prisustvo „stranog“ FVIII ili FIX i koja se vežu za faktore VIII ili IX, čime značajno smanjuju efikasnost liječenja proizvodima FVIII ili FIX, tako što sprječavaju njihovu normalnu funkciju.
Inhibitori na FVIII javljaju se kod 25–30% osoba sa teškim oblikom hemofilije A i kod 3–13% osoba sa srednje teškim ili blagim oblikom hemofilije A. Inhibitori na FIX javljaju se kod 1–6% osoba sa hemofilijom B, a u nekim slučajevima udruženi su i sa anafilaktičkom reakcijom, u slučaju nastavljanja davanja proizvoda FIX.
Inhibitori su najozbiljnija komplikacija hemofilije; dovode do povećavanja troškova liječenja, a imaju i negativan uticaj na morbiditet i mortalitet osoba sa hemofilijom, zbog otežavanja tretmana krvarenja. Pacijenti sa inhibitorima na FVIII ili FIX imaju teže kliničke i radiološke ishode bolesti u pogledu oštećenja zglobova nego pacijenti koji nemaju inhibitore, kao i tri puta veću šansu za razvoj trajnog invaliditeta, pa i veći rizik od smrti usljed komplikacija krvarenja.
Inhibitori kod osoba sa hemofilijom mogu biti prisutni u niskom i visokom titru. Osobe sa hemofilijom A kod kojih su inhibitori prisutni u niskom titru (<5 BU – Bethesda jedinica) mogu nastaviti sa terapijom FVIII, ali u većim [W1] dozama. U slučaju postojanja niskog titra inhibitora kod osoba sa hemofilijom B, davanje povećanih doza FIX moguće je kada kod pacijenta nijesu prisutne alergijske reakcije na proizvod FIX. Nekada inhibitori u niskom titru mogu nestati sami od sebe. Terapija proizvodima FVIII ili FIX u većim dozama je neuspješna kod osoba sa inhibitorima visokog titra (≥5 BU). Terapija epizoda krvarenja kod osoba sa hemofilijom kod kojih su prisutni inhibitori u visokom titru sprovodi se tzv. bypassing agensima. Jedini način da se osobe sa hemofilijom A „oslobode“ visokog titra inhibitora jeste indukcija imunološke tolerancije (ITI) – davanje visokih doza FVIII tokom dužeg vremenskog perioda. Indukcija imunološke tolerancije uspješna je kod oko 70% slučajeva.
Reference:
Astermark J. FVIII inhibitors: pathogenesis and avoidance. Blood 2015;125:2045–51
Santoro C, et al. Inhibitors in Hemophilia B. Semin Thromb Hemost. 2018; 44(6):578-589
Inhibitors in Hemophilia: Primer.
http://www1.wfh.org/publication/files/pdf-1122.pdf [Pristup maj 2019.]Morfini M, Haya S, Tagariello G, et al. European study on orthopaedic status of haemophilia patients with inhibitors. Haemophilia. 2007;13(5):606–612
Morfini M, Haya S, Tagariello G, et al. European study on orthopaedic status of haemophilia patients with inhibitors. Haemophilia. 2007;13(5):606–612
Sue duTreil. Physical and psychosocial challenges in adult hemophilia patients with inhibitors. J Blood Med. 2014; 5: 115–122